PLEIDOOI VOOR EEN HERWAARDERING VAN DE BEELDENGROEP TER ERE VAN EDOUARD REMY.
29 - 01 - 2017
Bij de invoering van het verkeerscirculatieplan werd er ons medegedeeld dat het Herbert Hooverplein na Leuven Kermis een tijdelijke herinrichting zou krijgen. Hiervoor zou het architectenbureau A33 samenwerken met de leerlingen van Sancta-Maria.
Het plein zou in zijn tijdelijke invulling ongeveer twee jaar blijven bestaan. Tegelijk start de stad met de aanbesteding om het plein op vrij korte termijn definitief heraan te leggen.
Tot nu toe is er bijzonder weinig gebeurd. De kant van de binnenstad is, tot ergernis van degenen die op zoek zijn naar een parkeerplaats, autovrij gemaakt en ligt er desolaat bij, de andere kant is een onderdeel van een lus.
Wij zijn bijzonder benieuwd welke plannen het stadsbestuur heeft met dit mooie centrale plein dat nu samen met het Pater Damiaanplein, het Hogeschoolplein en het Smoldersplein is opgenomen in de zogezegde “Pleinenroute”!
Typerend voor het plein zijn het door de Groendienst prachtig gerestaureerde plantsoen (tot voor een paar jaren was dit een wildernis) en het beeld ter ere van Edouard Remy (1813-1896).
Als ‘innoverend entrepreneur’ lag E. Remy aan de basis van een bedrijf (rijst- en stijfselsfabriek in Wijgmaal) dat op het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw uitgroeide tot wat wij nu een multinational noemen. In volle glorie had het meer dan 2000 werknemers.
Maar E. Remy kreeg tevens naam en faam als weldoener.
Geen wilde weldoener, maar volgens sommigen, een gericht filantroop, die goed begreep dat tevreden en gezonde werknemers ook het bedrijf en zijn doelstellingen ten goede kwamen. Maar zijn realisaties op sociaal gebied waren zo allesomvattend dat men gerust kan beweren dat hij voor zijn personeel een sociale zekerheid “avant la lettre” creëerde en dit in een tijd waar uitbuiting en lamentabele werkomstandigheden schering en inslag waren.
Remy organiseerde een ziekenkas (1864), woningbouw, een veeverzekering voor werknemers met een eigen landbouwbedrijfje (1874) en verstrekte leningen (1876). In 1890 had hij al een medische dienst. Remy beoogde daarnaast educatieve en culturele ontwikkeling. Vanaf 1860 waren er avondcursussen, kwam er een muziek- en zangmaatschappij. Hij bouwde een foyer en een feestzaal (Ymeria).
Hij keek niet enkel naar zijn eigen werknemers, maar had ook oog voor extern engagement.
Leuven kreeg jaarlijks geld, o.a. om arbeiders werk te verschaffen en om een nachtasiel en hospitaal voor ongeneeslijk zieken uit te bouwen. Maar ook publieke baden, een groene promenade (de boulevard naar hem genoemd), een rusthuis (Hospice Remy), weeshuizen behoren tot zijn realisaties.
E. Remy is 24 jaar liberaal gemeenteraadslid geweest. De titel van baron heeft hij geweigerd. Na zijn overlijden was iedereen, boven de partijgrenzen heen, ervan overtuigd dat hij omwille van zijn uitzonderlijke verdiensten zou worden geëerd met een bijzondere beeldengroep ontworpen door de coryfee van de art-nouveau: Victor Horta.
De uitvoering staat op naam van de bekende Brusselse beeldhouwer Pieter Braecke (1858-1938), bevriend met Horta.
Aan weerszijden van de buste van de weldoener is er een sociale evocatie, die van links naar rechts volgende opschriften bevat: "Bouchée de pain - Ouvriers sans travail - Hospice des incurables - Asile de nuit - Crèche - Oeuvres Scolaires".
Het beeld staat in een plantsoen dat is afgezet door een arduinen boord met verfijnd gietwerk. Het smeedijzeren hekwerk in zweepslagmotief is van de hand van Horta, het is één zeldzaam stukje Horta in Leuven. Het beeld werd ingehuldigd in 1899.
De beeldengroep, de arduinen boord en het hekje zijn aan restauratie toe. Zo kan men o.a. de opschriften niet meer lezen. Opschriften die juist een opsomming zijn van de vele sociale verwezenlijkingen van de filantroop.
Wij vragen dat de nodige middelen zouden worden voorzien zodanig dat het beeld, de arduinen boord en het gietwerk kunnen worden geherwaardeerd en gerestaureerd, om het monument een prominentere rol te geven in het te vernieuwen plein.
Deze bijzondere en grote Leuvenaar verdient dit!
Luc Ponsaerts
Gemeenteraadslid Open Vld
22/01/2017
